100 Ciekawostek o Krzysztofie Kolumbie
Postać Krzysztofa Kolumba jest na kartach historii postacią tak sławną, jak i tajemniczą. Co do tak podstawowej informacji, jak miejsce narodzin Kolumba do dziś trwają spory.
Zobacz też -> Zaskakujące informacje o Mikołaju Koperniku
Spekuluje się, że odkrywca ten urodził się we Włoszech (to opcja najbardziej prawdopodobna), w Portugalii, Francji, Grecji, Anglii czy Hiszpanii.
Odkrycie Kolumba – odkrycie nowego kontynentu, czyli przypłynięcie do Ameryki w roku 1492 – jest wydarzeniem, którego badania podejmują się historiografowie z niesłabnącym zapałem.
Co jeszcze możemy wiedzieć, o tej tak znaczącej postaci? Czy Krzysztof Kolumb był osobą interesującą? A może brutalną? Przekonajmy się.
1. Za podsycanie aury tajemniczości Krzysztofa Kolumba odpowiedzialny był już syn żeglarza, Hernando Kolumb (nazywany też Fernandem).
2. Syn Kolumba poświęcił żeglarzowi dzieło pod tytułem „Dzieje żywota i znamienitych spraw don admirała Krzysztofa Kolumba”.
3. Książka ta do dziś uważana jest za podstawowe źródło wiedzy o odkrywcy Ameryki.
4. Nie zmienia to faktu, że wiele z przeprowadzonych przez historyków badań w celu weryfikacji tez Hernanda Kolumba pokazało, że informacje w tej książce nie zawsze mają cokolwiek wspólnego z prawdą.
5. Kolumb był tym, kto zapoczątkował niewolnictwo Indian.
6. Za Kolumba wprowadzono system „zarządzania” indiańską siłą roboczą.
7. System ten nosił nazwę repartimiento.
Zobacz też -> Najważniejsze wynalazki i odkrycia Indian
8. Praca, której w ramach tego systemu podejmowali się rdzenni Amerykanie była darmowa.
9. Jednym z zadań, których podejmowali się Indianie w ramach repartimiento była budowa budynków do publicznego użytku.
10. Za przyzwoleniem Kolumba Indian traktowano brutalnie, tak że ilość rdzennych mieszkańców Ameryki szybko znacznie się zmniejszyła.
11. Dwór, któremu Kolumb podlegał był zaniepokojony tego rodzaju praktykami.
12. Do nadzoru nad brutalną działalnością Kolumba przydzielono komandora Francisa Bobadillę.
13. Śledztwo Francisa Bobadilla potwierdziło nadużycia żeglarza, a Kolumb powrócił do Hiszpanii zakuty w Kajdany.
14. Wkrótce Kolumb zorganizował jednak wyprawę, która okazała się jego ostatnią – wkrótce zmarł.
15. Kolumb zmarł, niepamiętany przez nikogo, w Valladolid (Hiszpania).
16. Ostatnia wyprawa Kolumba (ta, która przyniosła mu śmierć) była czwartą wyprawą Kolumba z kolei.
17. Kolumb miał swoich przeciwników (głównie dwór), ale i zwolenników, którzy potępiali ludzi pracujących na dworze za godne pożałowania potraktowanie odkrywcy.
18. W negatywnym nastawieniu do Kolumba miała upewnić jednak większość ludzi książka Consuelo Vareli „Upadek Krzysztofa Kolumba. Śledztwo Bobadilli). Książka ta miała przedstawiać szereg brutalnych praktyk, na które bez mrugnięcia okiem Kolumb przystawał.
19. Kolumb przypłacił więc odkrycie Ameryki zdrowiem, a dalsze jego losy nie były pełne sukcesów.
20. Ojcem Kolumba trudnił się ponoć tkactwem. Był drobnym kupcem.
21. Pierwsze podróże Kolumba związane były z jego zawodem – był on pracownikiem bankowym.
22. Podczas swojej kluczowej wyprawy pragnął on dotrzeć do Azji, a nie Ameryki.
23. Wyprawę Kolumba „do Azji”finansowała królowa Hiszpanii, Izabela I.
24. Kolumb za wyprawę otrzymać miał jedną dziesiątą zysków z podróży. Chciał również zostać mianowany gubernatorem ziem, do których przybędzie.
25. Najważniejsza z wypraw Kolumba rozpoczęła się w sierpniu 1492 roku.
26. Co niektórzy uważają, że Kolumb odbył podróż po to, by udowodnić, że ziemia jest okrągła.
27. Przed wsparciem finansowym Hiszpanii, Kolumb starał się o pieniądze u przedstawicieli trzech innych krajów. Ci jednak odmówili.
28. Dwa z okrętów Kolumba nosiły ponoć nazwy „Nina” i „Pinta”.
29. Hernando (nazywany też Fernandem) nie był jedynym synem Krzysztofa Kolumba. Miał on jeszcze jedno dziecko, także chłopca.
30. Chłopcy ci byli braćmi przyrodnimi – mieli róże matki.
31. Wielu historyków uważa, że Wiking Leif Eriksson odkrył Amerykę zanim uczynił to Kolumb.
32. Władze Hiszpanii oraz spadkobiercy Kolumba spierali się w sądzie o spadek po odkrywcy.
33. Rodzina, w której urodził się Kolumb była rodziną raczej biedną. Nie należała z pewnością do rodzin bogatych.
34. Hiszpańską osadę, do której powstania podczas trzeciej ze swoich wypraw przyczynił się Kolumb nazwano San Domingo.
35. Podczas ostatniej ze swoich wypraw (czwartej) Kolumb odkrył Jukatan i Panamę.
36. Jednym z krajów, które odrzuciły pomysł Kolumba na pierwszą wyprawę była Portugalia.
37. Nawet królową Hiszpanii, Izabelę I, do udzielenia wsparcia finansowego Kolumbowi musiał namawiać jej dworzanin, Luis de Santangel.
38. Wprawę dwór hiszpański finansował tylko po części. Na drugą część pieniądze wyłożyła jedna z kupieckich rodzin.
39. Marynarze podczas kluczowej z wypraw Kolumba (1492 rok) w pewnym momencie nie mogli poradzić sobie z ogarniającym ich strachem i chcieli zawrócić.
40. Kolumb nalegał jednak, by kontynuować wyprawę.
41. Relacje pomiędzy Kolumbem a dworem hiszpańskim po powrocie z pierwszej z wypraw były bardzo dobre. Zaczęły jednak psuć się z czasem.
42. Podczas drugiej ze swoich wpraw Kolumb odkrył Dominikanę, Portoryko i Jamajkę.
43. Źle traktowani przez Kolumba Indianie wszczęli przeciwko niemu bunt, co przyczyniło się ostatecznie do ochłodzenia relacji Kolumba z hiszpańskim dworem.
44. Drogą morską do Azji dotarli pierwsi Portugalczycy (nie Kolumb), a konkretnie Vasco da Gamma w roku 1499.
45. Kolumb, by przygotować projekt pierwszej wyprawy, pogłębiał wiedzę z nawigacji, a także studiował dostępne wówczas mapy w wolnym czasie, „na własną rękę”. Jego zawód związał go z podróżowaniem, nie zapewnił Kolumbowi wystarczającej wiedzy potrzebnej do planowania wypraw, przez co badacz ten samodzielnie się dokształcał.
46. Czarta z wypraw Kolumba miała miejsce w latach 1502-1504. Była możliwa, ponieważ Kolumb oczyścił się z zarzucanego mu naużywania przemocy w koloniach (udało mu się obronić własne imię przynajmniej w oczach hiszpańskiego dworu).
47. Kiedy Kolumb wrócił z czwartej wyprawy królowa Hiszpanii, która tak długo udzielała mu wsparcia, nie żyła. Nowy król nie był już Kolumbowi tak przychylny, odmawiając odkrywcy audiencji.
48. Odkrycie Kolumba zapoczątkowało w dziejach „epokę kolonizacji”.
49. Zdobyte/odkryte podczas wypraw Kolumba surowce miały znaczący wpływ na rozwój i zmiany europejskiej gospodarki.
50. Cywilizacja Indian amerykańskich została zniszczona w wyniku działań zapoczątkowanych przez Kolumba.
51. Władza Kolumba ad jego załogą przypominać miała dyktaturę. W ramach relacji Kolumb – załoga nie było ponoć śladu zbiorowej odpowiedzialności czy zbiorowego podejmowania decyzji.
52. Kolumb oraz jego załoga początkowo postrzegani byli przez Indian jako wcielenia bóstw.
53. Przekonanie, że Kolumb i jego załoga to wcieleni bogowie, pozwoliło Hiszpanii bardzo szybko zająć dużą część Ameryki.
54. Rok 1492 (odkrycie Ameryki) przyjmuje się za początek renesansu.
55. Kolumb uwielbiał ponoć bogactwo i złoto.
56. W jego ocenie każdy, kto krytykował czyny, na które Kolumb się decydował, zmieniłby zdanie, gdyby samodzielnie musiał przejść przez to wszystko, przez co przeszedł odkrywca. Zdaniem Kolumba łatwo jest negatywnie oceniać czyny tylko, gdy bierze się udziału w ich dokonywaniu.
57. Krzysztof Kolumb był najstarszym z rodzeństwa.
58. Miał trzech braci i siostrę, byli to: Bartolomeo, Giovanni Pellegrino, Giacamo oraz Bianchinetta.
59. Kolumb miał 14 lat, gdy opuścił rodziny do, by uczyć się fachu.
60. Zanim został odkrywcą przez jakiś czas pracował na statku handlowym.
61. Kolumb wspominany był przez mu żyjących (jak i żyjących krótko po jego śmierci) w licznych listach, kronikach i aż 26 opracowaniach.
62. Część osób wymieniających postać Kolumba na kartach swoich dzieł osobiście z odkrywcą korespondowało.
63. Mimo tego, że kronikarze często znali Kolumba osobiście, toi tak informacje na temat odkrywcy, które podawali często były ze sobą sprzeczne.
64. Kolumb, kiedy już dorobił się nieco majątku, nie wspierał ponoć swojej rodziny finansowo. Jego ojciec umarł w skrajnej nędzy, a sam Kolumb unikał jak ognia odwiedzenia rodzinnych stron.
65. Odciął on też swoich synów od informacji o ich krewnych. Ferdynand próbował na własną rękę dowiedzieć się czegoś o swoich przodkach, jednak na próżno.
66. Sam Kolumb miał ponoć enigmatycznie, o samym sobie mówić, że pochodzi z lądów „o czerwonej ziemi” (co, zdaniem niektórych badaczy, wskazywałoby na jedną z greckich wysp).
67. Kolumb, docierając do Ameryki, sądził, że dotarł do Indii.
68. Pragnął on szerzyć chrześcijaństwo na odkrytych terenach. Sądził, że jeśli na obszarach tych wyznawana będzie taka sama religia, jak w Europie, to łatwiej będzie kontrolować mieszkających tam ludzi.
69. W czasach Kolumba wierzono, że świat to jeden wielki ląd, składający się tylko z Europy, Azji i Afryki.
70. Są to jedyne kontynenty wymienione w Biblii, dla chrześcijan oczywistym więc wydawało się, że tylko te lądy istnieją.
71. Istnieje teza (i mająca potwierdzać tę tezę książka), że Krzysztof Kolumb był Polakiem.
72. Kolumb zaczął żeglować bardzo wcześnie.
73. Mapy, z których uczył się żeglowania i planowania wypraw były bardzo dobre. Część z nich pochodziła z Genui, a Genueńczycy posiadali doskonałe opisy obszarów wodnych.
74. Kolumb studiował nie tylko mapy, ale także dzieła geograficzne, takie jak „Cosmografia” Ptolemeusza, czy dzieła francuskiego kardynała Pierre „d’Ailly Imago Mundi”/”Obraz świata”. Pomagały mu także listy i słynna mapa kosmografa włoskiego, P. Toscanellego.
75. Po odrzuceniu projektu pierwszej wyprawy Kolumba między innymi przez Portugalczyków, żeglarz musiał przekonywać królową Hiszpanii do zorganizowania wyprawy przez 7 lat. Sukces zdecydowanie nie przyszedł mu łatwo.
76. Zgoda królowej Hiszpanii na pierwszą wyprawę Kolumba była bardzo „formalna”. Sporządzono i podpisano wówczas z żeglarzem umowę na papierze.
77. Warunki umowy były dla Kolumba bardzo korzystne – płynąc pod banderą krony hiszpańskiej, otrzymać on miał dziedziczny tytuł wielkiego admirała oraz wicekróla i gubernatora wysp i kontynentów, które odkryje. Przyznano mu też prawa do 10% zysków z bogactw, do których odkrycia się przyczyni.
78. Pierwsza wyprawa kolumba rozpoczęła się w porcie Palos, a z odkrywcą płynęło wówczas około 100 osób.
79. Podczas tej samej pierwszej wyprawy, Kolumb oszukiwał nieco własną załogę, by chronić się przed buntem pracujących dla niego żeglarzy. Ponoć do dziennika, w którym notowano przebyte odległości, wpisywał liczby nieco niższe, mniejsze od dystansu, który faktycznie przebyto. W ten sposób maleć miał niepokój pracowników Kolumba, powodowany tym, że są za długo i zbyt daleko od domu.
80. Nie pozwoliło mu to jednak całkowicie odsunąć od siebie zagrożenia buntem załogi – kiedy podczas przez kilka dni pierwszej wyprawy na morzu panowała cisza, załoga Kolumba nie kryła swojego niezadowolenia, będąc o włos od rebelii.
81. Pierwszy ląd podczas pierwszej wyprawy dostrzeżono po 33dniach żeglugi.
82. Pierwszym odkryciem Kolumba była wyspa z archipelagu Bahamów, którą zamieszkiwali Indianie Arawakowie. To właśnie odkrycie tej wyspy uznać można za odkrycie Ameryki.
83. Kolumb zauważył, że mieszkańcy tych wysp posiadają złote ozdoby, w związku z czym dalszym jego wyprawom po tych terenach towarzyszyła nie tylko chęć odkrycia jak największej ilości ziem, ale także chęć zdobycia jak największej ilości złota. Kolumb poszukiwał terenów, ma których „rodzi się złoto”.
84. Na swoją kwaterę Kolumb podczas pierwszej wyprawy wybrał Haiti, bo zachwyciło go piękno tego obszaru.
85. Pierwsza wyprawa zakończyła się więc niebywałym sukcesem, w roku 1493, w porcie w Sewilli.
86. Flagowym statkiem kolumba był statek Santa Maria.
87. Druga z wypraw żeglarza miała nie tylko charakter badawczy, ale też handlowo-wojskowy.
88. Podczas drugiej wyprawy Kolumb dowodził 17 statkami.
89. Na drugą wyprawę Kolumba udało się wraz z nim około 1500 osób, w tym żeglarz hiszpański A. de Hojeda (badacz wybrzeży Gujany, Wenezueli czy Kolumbii) i żeglarz baskijski J. de la Cosa.
90. J de la Cosa – kartograf i konkwistador – pożyczył Kolumbowi jeden ze swoich statków (La Gallega), który potem przemianowano na „kultowy” statek odkrywcy – statek Santa Maria.
91. W ramach drugiej z wypraw wyruszyło wraz z Kolumbem wielu mnichów i księży, którzy mieli nawracać Indian na chrześcijaństwo.
92. Druga podróż miała „oferować” Indianom nie tylko nową wiarę (w mniemaniu Kolumba lepszą wiarę), ale także gatunki zwierząt, których u Indian nie znaleziono, takich jak konie, osły i bydło. Zabrano także ze sobą gatunki latorośli i nasiona zbóż europejskich.
93. Santo Domingo to założone przez Kolumba miasto, które jest zarazem najstarszym istniejącym do dzisiaj osiedlem europejskim w Ameryce. Miejsce to założono podczas drugiej z wypraw żeglarza.
94. Na trzecią wprawę Kolumba składały się ledwie 6 statków i około 300 ludzi załogi. Podczas czwartej wyprawy ilość statków nieco wzrosła (4), ale za to załoga zmalała o połowę. Kolumb zabrał ze sobą tylko 150 osób.
95. Koloniści buntujący się przeciwko Kolumbowi oskarżali go między innymi o wstrzymywanie im wypłat i zagarnianie całego odrywanego na zdobywanych terenach majątku dla siebie i dla królewskiego skarbca. Faktycznie, Kolumb wydobywał złoto ze źródeł bardzo oszczędnie, a to, co wydobyto zabierał dla siebie, dzieląc się łupami tylko z tym, z kim musiał – czyli właśnie odsyłając część do królewskiego skarbca.
96. Czwartej wyprawie Kolumba ponownie (jak wyprawie pierwszej) przyświecał chęć znalezienia drogi do Indii (wreszcie, bo Kolumb był swoimi staraniami bez jakiegokolwiek powodzenia zmęczony). Żeglarzowi jednak po raz kolejny się to nie udało.
97. Istnieje też teza głosząca, że Kolumb do końca życia był uparcie przekonany, że odkrył, tak jak zamierzał na początku, właśnie Indie, a nie Amerykę.
98. Na cześć Kolumba nazwano wiele obiektów geograficznych, choćby prowincję w Kanadzie, a także górę, miasta i rzeki.
99. Niektórzy wierzyli (czy nadal wierzą), że Kolumb był darem od Boga, mającym rozsławić Hiszpanię na świecie.
100. Krzysztof Kolumb podczas wypraw do Ameryki dokonywał pomiarów „sekretą metodą”. Początkowo sądzono, że ów sekret polegał na oszukiwaniu załogi, poprzez wpisywanie dwóch innych od siebie (mniejszych i większych) przebytych odległości. Z czasem zaczęto sądzić jednak, że Kolumb, licząc, nie używał być może mili rzymskiej, a milę grecką. W ocenie niektórych badaczy jednoznacznie wskazuje to na pochodzenie żeglarza. Trzeba też wziąć pod uwagę fakt, że w średniowieczu panowała spora dowolność, do do stosowania sposobów pomiaru.
Czytaj dalej: Najważniejsze Wynalazki i Odkrycia Geograficzne